Mang vẻ đẹp đầy mộc mạc, gần gũi và hoài niệm vật liệu mộc từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong nghệ thuật kiến trúc và nội thất. Đặc biệt, khi hòa quyện cùng phong cách Indochine, vẻ đẹp truyền thống của gỗ được tôn vinh, tạo nên không gian sống đậm chất Á Đông nhưng vẫn phảng phất sự lãng mạn, tinh tế của kiến trúc Pháp. Trong bài viết này, IMA Việt Nam sẽ cùng bạn khám phá vẻ đẹp của những vật liệu mộc trong kiến trúc phong cách Indochine.
Phong cách Indochine là gì?
Kiến trúc phong cách Indochine, còn gọi là phong cách Đông Dương, đây là phong cách được kết hợp độc đáo và tinh tế giữa kiến trúc Tân cổ điển của Pháp và các yếu tố văn hóa, nghệ thuật truyền thống của Á Đông, đặc biệt là Việt Nam. Phong cách này ra đời trong giai đoạn Pháp đô hộ Đông Dương, mang đậm dấu ấn của sự giao thoa văn hóa giữa hai nền văn minh Đông và Tây.
Đặc điểm kiến trúc của phong cách Indochine
Kiến trúc hòa quyện giữa phương Đông – Phương Tây
Đặc trưng nổi bật của phong cách kiến trúc Indochine chính là sự hòa quyện tinh tế giữa hai nền văn hóa Đông – Tây. Về bố cục và hình khối, phong cách Indochine kế thừa sự sang trọng, cân đối và khoa học của kiến trúc Pháp cổ điển. Các công trình có phong cách Indochine thường có đường nét đối xứng, cửa sổ và mái vòm lớn, tạo cảm giác bề thế và vững chãi. Tuy nhiên, thay vì sử dụng các vật liệu và hoa văn cầu kỳ kiểu phương Tây, phong cách này lại lồng ghép vào đó những giá trị văn hóa, vật liệu và triết lý sống của người Á Đông.
Có thể kể đến vật liệu tự nhiên như gỗ, tre, mây, những họa tiết truyền thống như rồng, phượng, hoa sen, và các họa tiết kỷ hà được chạm khắc tinh xảo trên đồ gỗ, gạch lát sàn hay vách ngăn, tạo nên một không gian đậm chất Á Đông. Tất cả tạo nên một không gian sống vừa mang nét lãng mạn, thanh lịch của châu Âu, vừa giữ được sự mộc mạc, hoài niệm và sâu sắc của phương Đông.
Vật liệu xây dựng tự nhiên phù hợp với khí hậu nóng ẩm
Việc sử dụng vật liệu tự nhiên là điều “linh hồn” của phong cách Indochine, hơn hết việc sử dụng vật liệu xây dựng tự nhiên còn nhằm mục đích thích ứng điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm. Gỗ là vật liệu được ưu tiên hàng đầu, không chỉ vì vẻ đẹp sang trọng, ấm áp mà còn bởi đặc tính vật lý của nó. Gỗ có khả năng cách nhiệt tốt, giúp không gian bên trong ngôi nhà luôn mát mẻ vào mùa hè và giữ ấm vào mùa đông.
Tiếp theo, tre, mây, nứa, các vật liệu này có đặc tính nhẹ, bền, chống ẩm tốt và dễ tạo hình, rất phù hợp để làm đồ trang trí, đèn lồng, rèm cửa hoặc vách ngăn. Những thiết kế trang trí bằng tre, mây không chỉ tạo cảm giác thanh thoát, mà còn giúp không gian trở nên thông thoáng và thân thiện.
Cuối cùng, không thể không nhắc đến gạch nung và gạch bông, những sàn nhà được lát bằng gạch bông với những hoa văn đối xứng, độc đáo không chỉ mang lại giá trị thẩm mỹ cao mà còn giúp sàn nhà luôn mát mẻ, dễ dàng vệ sinh.
Màu sắc chủ đạo mang sắc thái nhiệt đới
Trong kiến trúc phong cách Indochine thay vì các gam màu rực rỡ, nổi bật, phong cách này lại ưu tiên các gam màu nhẹ nhàng tạo cảm giác ấm cúng, thư thái. Những màu sắc chủ đạo thường là vàng kem, trắng, be, vàng nhạt, nâu đất, mang lại sự thanh lịch, sang trọng và là nền tảng hoàn hảo để làm nổi bật các chi tiết trang trí khác. Gam màu này không chỉ giúp không gian trở nên rộng rãi, thoáng đãng hơn mà còn gợi lên cảm giác về một thời kỳ đã qua, đầy hoài niệm.
Bên cạnh đó, để tránh sự đơn điệu, các kiến trúc sư thường sử dụng một số gam màu nhấn như vàng cam, xanh lục, đỏ son hoặc xanh ngọc. Những màu này thường được dùng cho các món đồ nội thất, tranh sơn mài hay gối tựa, tạo điểm nhấn đầy ấn tượng. Sự kết hợp giữa các tông màu trung tính trầm ấm và những gam màu nóng, lạnh đặc trưng của vùng nhiệt đới đã tạo nên một bức tranh màu sắc vừa hài hòa, vừa đầy sức sống, thể hiện sự giao thoa văn hóa độc đáo và tinh tế của phong cách Indochine.
Họa tiết và hoa văn mang tinh hoa văn hóa Á Đông
Trong phong cách kiến trúc Indochine, hoa văn và họa tiết không chỉ là những chi tiết trang trí mà còn là linh hồn, kể lại câu chuyện về bản sắc văn hóa và triết lý sống của người Á Đông. Nổi bật nhất trong đó chính là họa tiết Kỷ Hà, nguyên lý thiết kế của họa tiết Kỷ Hà là sự kết hợp của các hình khối hình học như hình thoi, hình tròn, hồi văn… được sắp xếp theo quy luật, tạo nên những đường nét trang trí đối xứng, đẹp mắt.
Bên cạnh đó, các họa tiết Hán tự như Phúc, Lộc, Thọ, Hỷ được cách điệu, lồng ghép vào các chi tiết nội thất, bình phong hay tranh trang trí, mang ý nghĩa cầu mong những điều may mắn, tốt lành. Ngoài ra, họa tiết Tứ Linh gồm Rồng, Phượng, Lân, Rùa cũng thường được sử dụng để trang trí trên đồ gỗ, phù điêu, thể hiện quyền lực, sự thịnh vượng và bảo vệ.
Cuối cùng, không thể thiếu các họa tiết hoa lá và thiên nhiên quen thuộc như hoa sen, cây trúc, hoa mai. Tất cả những họa tiết này được kết hợp một cách hài hòa, tạo nên một không gian vừa mang vẻ đẹp hoài cổ, vừa đậm đà bản sắc văn hóa truyền thống.
Nội thất và trang trí đậm tính chất truyền thống
Ngoài những đặc điểm về kiến trúc và màu sắc, yếu tố trang trí và tính ứng dụng cũng đóng vai trò quan trọng, góp phần làm nên sự độc đáo của phong cách Indochine. Các món đồ trang trí trong phong cách này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn có ý nghĩa văn hóa và công năng sử dụng rõ rệt.
Những món đồ nội thất truyền thống như sập gụ, phản thường được đặt ở vị trí trung tâm của phòng khách, không chỉ thể hiện sự giàu có, bề thế của gia chủ mà còn là nơi sum họp của gia đình. Bình phong, với những họa tiết chạm khắc tinh xảo, vừa là vật trang trí đầy nghệ thuật, vừa có chức năng ngăn cách không gian một cách khéo léo, tạo sự riêng tư nhưng vẫn giữ được nét thoáng đãng.
Ngoài ra, các phù điêu và tượng truyền thống như tượng Phật, tượng Tứ Linh được sử dụng để trang trí, mang ý nghĩa phong thủy và tín ngưỡng sâu sắc. Những tác phẩm nghệ thuật như tranh sơn mài, tranh lụa, với đề tài về phong cảnh, con người Việt Nam, càng làm tăng thêm vẻ đẹp hoài cổ và lãng mạn cho không gian.
Vật liệu mộc – Bí mật làm nên linh hồn vẻ đẹp phong cách Indochine
Gỗ tự nhiên
Trong kiến trúc phong cách Indochine, vật liệu mộc gỗ không chỉ là một vật liệu xây dựng mà còn là linh hồn, tạo nên vẻ đẹp sang trọng, ấm áp và hoài cổ đặc trưng. Gỗ được sử dụng rộng rãi, từ cấu trúc đến nội thất, mang lại giá trị thẩm mỹ và công năng bền vững.
Gỗ mang trong mình vẻ đẹp tự nhiên, với những đường vân và màu sắc đặc trưng, tạo cảm giác gần gũi và mộc mạc. Trong phong cách Indochine, các loại gỗ quý như lim, gụ, hương được ưu tiên sử dụng. Vật liệu mộc không chỉ thể hiện sự bề thế, đẳng cấp của gia chủ mà còn gợi lên cảm giác về một thời kỳ vàng son đã qua. Bề mặt gỗ được đánh bóng tỉ mỉ hoặc giữ nguyên nét thô mộc, tùy thuộc vào mục đích sử dụng, nhưng đều toát lên vẻ đẹp vượt thời gian.
Gỗ là vật liệu mộc lý tưởng cho khí hậu nhiệt đới gió mùa của Việt Nam. Với đặc tính cách nhiệt tốt, gỗ giúp không gian bên trong ngôi nhà luôn mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Hơn nữa, gỗ còn có độ bền cao, chống chịu được sự thay đổi của thời tiết và độ ẩm.
Ứng dụng của gỗ trong kiến trúc Indochine
- Cấu trúc: Cột, xà, dầm, khung cửa sổ, cửa đi… được làm bằng gỗ, mang lại sự vững chắc và vẻ đẹp cổ kính.
- Đồ nội thất chính: Bàn, ghế, tủ, giường, sập gụ, phản… đều được chế tác từ gỗ quý như lim, gụ, hương. Những món đồ này thường có kích thước lớn, đường nét chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự bề thế và đẳng cấp của gia chủ.
- Trang trí: Vách ngăn, bình phong, phù điêu, các bức tranh gỗ chạm khắc… đều góp phần làm tăng giá trị thẩm mỹ và sự sang trọng cho không gian.
Mây tre
Mây và tre là hai vật liệu mộc mang đậm vẻ đẹp mộc mạc, gần gũi với thiên nhiên, đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện phong cách kiến trúc Indochine. Mây tre có màu sắc tự nhiên, những đường vân mộc mạc, tạo cảm giác ấm cúng, gần gũi và thư thái cho không gian. Mây tre được chế tác hoàn toàn thủ công bởi bàn tay của các nghệ nhân, mỗi sản phẩm đều là độc bản với những đường đan, dệt tinh xảo, thể hiện sự khéo léo và sáng tạo.
Ứng dụng của mây tre trong kiến trúc Indochine
- Nội thất: Bàn, ghế, sofa, kệ sách… được làm từ mây tre đan xen với khung gỗ hoặc kim loại, tạo sự vững chắc nhưng vẫn giữ được nét mềm mại, nhẹ nhàng. Những món đồ này thường được đặt ở phòng khách, ban công hoặc sân vườn, mang đến sự thoải mái và thư giãn.
- Vách ngăn và bình phong: Mây tre được đan thành các tấm vách ngăn hoặc bình phong, vừa có chức năng phân chia không gian một cách khéo léo, vừa tạo ra hiệu ứng ánh sáng độc đáo và tăng tính thẩm mỹ.
- Đồ trang trí và đèn chiếu sáng: Đèn lồng, đèn trần, rèm cửa, thảm, hay các giỏ đựng đồ… làm từ mây tre là những chi tiết không thể thiếu. Chúng không chỉ cung cấp ánh sáng và công năng sử dụng mà còn tạo ra những hiệu ứng thị giác ấm áp, lãng mạn.
Gạch bông
Gạch bông có những họa tiết hoa văn phức tạp, đa dạng và đầy màu sắc, gợi nhớ về một thời kỳ xưa cũ. Các họa tiết trên gạch bông thường được lấy cảm hứng từ thiên nhiên, hình học, họa tiết Kỷ Hà hoặc các biểu tượng truyền thống, tạo ra sự độc đáo và cá tính riêng cho mỗi không gian.
Gạch bông không chỉ là vật liệu mộc lát sàn mà còn là một phần của câu chuyện kiến trúc lãng mạn và đầy hoài niệm, thể hiện sự tinh tế của gia chủ. Về công năng, gạch bông có khả năng giữ nhiệt kém, giúp sàn nhà luôn mát mẻ vào mùa hè, rất phù hợp với khí hậu nóng ẩm của Việt Nam.
Ứng dụng của gạch bông trong kiến trúc Indochine
- Lát sàn: Đây là ứng dụng phổ biến nhất của gạch bông trong phong cách Indochine. Sàn nhà lát gạch bông thường được sử dụng ở phòng khách, phòng ăn hoặc sảnh, tạo nên một không gian cổ điển, sang trọng và đầy tính nghệ thuật.
- Ốp tường: Gạch bông cũng được dùng để ốp tường ở một số khu vực như bếp, phòng tắm hoặc trang trí ở các mảng tường lớn. Cách ứng dụng này giúp tạo điểm nhấn thị giác, làm cho không gian trở nên sống động và độc đáo hơn.
- Trang trí chi tiết: Ngoài ra, gạch bông còn được sử dụng để ốp các bậc cầu thang, bệ bếp, hoặc làm nền cho các chi tiết trang trí khác, giúp toàn bộ không gian trở nên hài hòa và đồng điệu với phong cách chung.
Gạch mộc
Gạch mộc có màu sắc tự nhiên của đất sét nung, thường là đỏ gạch, nâu đỏ hoặc cam đất. Vẻ đẹp của gạch mộc đến từ sự không phô trương nhưng lại rất chân thực, tạo cảm giác bình yên, hoài niệm về những ngôi nhà truyền thống ở vùng quê Việt Nam. Màu sắc ấm của gạch mộc giúp không gian trở nên ấm áp, thân thiện và gần gũi. Khi kết hợp với các chất liệu tự nhiên khác như gỗ, tre, mây, gạch mộc tạo nên một tổng thể hài hòa, mang đậm hơi thở của thiên nhiên.
Ứng dụng của gạch mộc trong kiến trúc Indochine
- Lát sàn: Gạch mộc thường được dùng để lát sàn ở các khu vực như sân vườn, ban công, hoặc lối đi. Màu sắc ấm áp của gạch kết hợp với màu xanh của cây cối tạo nên một không gian ngoài trời thư giãn, đậm chất Á Đông.
- Ốp tường: Ốp tường bằng gạch mộc là một cách hiệu quả để tạo điểm nhấn cho không gian. Mảng tường gạch mộc ở phòng khách, phòng ngủ hay phòng ăn mang lại cảm giác thô mộc, cá tính nhưng vẫn rất tinh tế.
- Xây dựng: Gạch mộc còn được sử dụng để xây các bức tường thô, không trát vữa. Cách làm này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn phô bày vẻ đẹp chân thực của vật liệu, tạo nên sự khác biệt cho công trình
Gốm sứ
Gốm sứ mang vẻ đẹp mộc mạc, gần gũi nhưng cũng không kém phần sang trọng, các sản phẩm gốm sứ thường được tráng men với những màu sắc đặc trưng như xanh lam, trắng ngà, hay men rạn, tạo cảm giác thanh lịch và hoài cổ.
Các sản phẩm gốm sứ trong phong cách Indochine thường được trang trí bằng những họa tiết mang đậm dấu ấn Á Đông như hoa sen, tùng, cúc, trúc, mai, hay các hình ảnh thiên nhiên và con người Việt Nam.
Ứng dụng của gốm sứ trong kiến trúc Indochine
- Đồ trang trí nội thất: Gốm sứ được sử dụng để làm các loại bình, lọ hoa, bát, đĩa, bộ ấm chén, tượng trang trí… Chúng được đặt trên bàn trà, kệ, tủ, hay các hốc tường để tạo điểm nhấn. Đặc biệt, những chiếc bình gốm sứ cỡ lớn với họa tiết truyền thống thường được đặt ở các góc phòng hoặc sảnh để tạo sự bề thế và sang trọng.
- Vật liệu xây dựng: Gạch gốm men nung cũng là một trong những ứng dụng của gốm sứ, thường được dùng để ốp tường, lát sàn. Loại gạch này không chỉ bền đẹp mà còn mang lại vẻ đẹp hoài cổ, độc đáo cho các công trình.
- Tiểu cảnh và sân vườn: Gốm sứ còn được sử dụng để trang trí các tiểu cảnh, hồ cá hay sân vườn. Những chiếc chum, vại gốm hay tượng trang trí bằng gốm sứ mang lại cảm giác gần gũi, mộc mạc và đậm chất Á Đông cho không gian ngoại thất.
Lời kết
Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn có thêm ý tưởng để ứng dụng vật liệu mộc, tạo nên một không gian sống đậm chất Á Đông, vừa gần gũi, ấm áp, vừa tinh tế và đầy cuốn hút.